The Factory thân mời bạn tham dự chương trình cộng đồng xoay quanh triển lãm ‘Hư cấu Không thể thiếu’ cùng KTS Nguyễn Anh Cường, để tìm hiểu thêm về khái niệm “bản đồ”, thông qua những trích đoạn, tác phẩm văn học và lý thuyết mà anh chọn lọc và chia sẻ.
Jorge Luis Borges kể một câu chuyện về các nhà Địa Lý học ở vương quốc nọ. Họ đề xuất một bản đồ có thể bao quát hết mọi vật. Vô cùng chi tiết, đầy đủ, bản đồ tỉ lệ 1:1 với kích thước khổng lồ đúng bằng vương quốc đó. Từng điểm bản đồ ứng với từng điểm trên vương quốc.. Sau khi tạo ra, người dân của vương quốc nhận ra sự vô dụng và bỏ nó đi. Đâu đó ở miền sa mạc phía tây vẫn còn một vài mảnh sót lại từ bản đồ của các nhà Địa Lý.
Từ lâu bản đồ đã là một vật thể mộng mị ám ảnh của những người yêu thích địa lý: mơ tưởng về nhập thế vào bản đồ, cơ thể di chuyển trên bản đồ, đi sâu, khám phá từ trong nó. Trong câu truyện của Borges, huyễn tưởng bản đồ trở thành cực đoan khi nó muốn ôm trọn lấy thực tại. Một khi có tất cả tri thức về không gian cần miêu tả, bản đồ hoặc bị phá hủy, hoặc tự nó trở thành một lãnh thổ mới và thay thế không gian vật lý. Ở đây, khả năng trừu tượng và thị giác hóa đối tượng lãnh thổ, và bản thể không đồng nhất giữa tính trừu tượng tính cụ thể chính là lý do tồn tại của khái niệm bản đồ. Thể điệu của bản đồ là thể điệu hình ảnh và tư duy, thể điệu của lãnh thổ là tự nhiên bí ẩn. Trong tiểu thuyết ‘Bản đồ và vùng đất” của Houellebecq, nhân vật Jed Martin đặt tên cho triển lãm mở màn con đường nghệ thuật thành danh của mình bằng tựa đề cực đoan “Bản đồ (còn) thú vị hơn lãnh thổ”. Jed chụp bức bản đồ du lịch của hãng Michelin theo một góc nghiêng 30 độ, “sử dụng điểm nhìn của Thượng đế đang đồng hành với loài người để tái dựng lại thế giới”. Đặt bên bức ảnh vệ tinh đóng kín đơn điệu, bức ảnh chụp bản đồ “trải ra mạng lưới đầy mê hoặc, những con đường du ngoạn, những cao điểm, khu rừng, hồ nước, đồi núi”. Với Jed Martin bản đồ Michelin đã trở thành lãnh thổ khám phá mới, với chất liệu, kí hiệu, mật mã.
Để minh họa cho vùng đất, bản đồ mượn hệ thống mã hiệu nguyên tắc riêng, một dạng ngôn ngữ trừu tượng. Đan xen các kí hiệu văn bản và hình ảnh, bản đồ tạo ra điểm nhìn toán học từ bên ngoài. Từ vị trí quan sát thiên khải đó bản đồ khái niệm hóa lãnh thổ không gian, mở ra các logic địa lí của vùng đất. Vừa là một vật thể cảm tính, vừa mang những quy định toán học và văn bản, bản đồ không chỉ minh chứng mà định hình những tưởng tượng của chúng ta về thế giới. Nó cô đọng vũ trụ quan có thời tính của tác giả và hàm chứa diễn ngôn tri thức và quyền lực. Tuy vậy, vật thể bản đồ tự thân vẫn là một hình ảnh cảm tính, phi tuyến tính. Khoảng cách về sử tính giữa nó và người đọc mời gọi sự khám phá, tạo ra các huyễn tưởng. Hãy nghĩ về huyễn tưởng của bản đồ như cách của Oscar Wilde “một bản đồ thế giới không có vùng đất Huyễn Tưởng (Utopia) thật không đáng để xem, vì nó thiếu đi một vùng đất mà con người sẽ luôn luôn đỗ lại”
Phí tham gia:
➖Vé người lớn: 100,000VND (online); 130,000VND (tại cửa)
➖Vé học sinh/sinh viên: 40,000VND
*Người tham gia mặc định đồng ý cho phép The Factory sử dụng tất cả những hình ảnh, ý kiến của mình để làm tư liệu của chương trình; ban tổ chức và The Factory được quyền sử dụng hình ảnh, ý kiến hợp pháp với mục đích phi lợi nhuận như: lưu trữ, viết bài báo, quảng bá…