Phiên bản mở màn của chương trình ‘Pollination’ được đồng xây dựng và đồng tài trợ bởi SAM Fund for Arts and Ecology (Quỹ SAM cho Nghệ thuật và Sinh thái học) (Indonesia). Từ tháng 2 đến tháng 12/2018, hai giám tuyển được lựa chọn – Grace Samboh và Bill Nguyễn – đã cùng nhau học hỏi và chia sẻ về bối cảnh địa phương và đam mê của mỗi người. Họ đã lần lượt lựa chọn Julia Sarisetiati (Sari) (Indonesia) và Vicky Đỗ (Việt Nam) là những nghệ sĩ đồng hành xuyên suốt dự án và triển lãm ‘Chúng ta ở đây, cùng nhau’.
‘Chúng ta ở đây, cùng nhau’ là cuộc khai mở hành trình Sari và Vicky định vị và dấn thân vào đời sống – nơi chốn, cộng đồng, con người, chính sách xã hội – xung quanh họ. Là những người thực hành nghệ thuật độc lập, cùng lúc là thành viên của các nhóm nghệ sĩ tự do (Sari với ruangrupa¹ tại Jakarta và Vicky với Chaosdowntown² ở Sài Gòn), cả hai đều thể hiện mối quan tâm sâu sắc không chỉ trong cộng đồng nghệ thuật, mà còn tới cả địa phương nơi họ sinh sống. Suy ngẫm lại về khả năng vừa là chủ thể vừa là khách thể của nghệ sĩ, Sari và Vicky tự vấn về vị trí là người kiến tạo, đồng thời cũng là người bị/được kiến tạo, thông qua quá trình cân đo bóc tách những tình thế đặc thù và trạng thái khu biệt của chính những môi trường họ đặt chân tới và trải nghiệm, với cùng niềm hy vọng nới rộng và vượt khỏi những hạn chế, kỳ vọng và định kiến mang tính địa lý và xã hội.
Trong tháng Hai 2019, ‘Pollination’ đã có mặt tại Yogyakarta (Indonesia) với 2 triển lãm cá nhân của các nghệ sĩ kiêm giám tuyển: ‘Những kiến thức được biên đạo’ của Julia Sarisetiati và ‘Bắt đầu từ nay’ của Vicky Đỗ.
Triển lãm ‘Những kiến thức được biên đạo’ (diễn ra từ 19/01 – 09/02 tại Cemeti Institute for Art and Society, do Grace Samboh giám tuyển) được hình thành dựa trên mối quan hệ và nghiên cứu kéo dài nhiều năm giữa Julia Sarisetiati và nhóm người Indonesia lao động di cư. Mục đích của dự án là để khám phá cách thức mà các cơ quan nắm quyền lực (chẳng hạn như nhà nước hay các tập đoàn) thao túng, hay “biên đạo”, lực lượng lao động di cư rải rác toàn cầu. Dự án cũng nhìn nhận sâu rộng quá trình người lao động trong tương lai – thông qua giáo dục và đào tạo – thu nạp kiến thức liên quan tới nơi chốn họ sẽ tới sinh sống, làm việc. Cuối cùng, dự án đặt ra các chất vấn liên quan tới khía cạnh chính trị tồn tại trong nhu cầu xuất khẩu lao động nước ngoài.
‘Bắt đầu từ nay’ (diễn ra từ 31/01 – 28/02 tại Galeri Lorong, do Bill Nguyễn giám tuyển) lần lại đời sống hiện tại, cũng như quá khứ, của các cộng đồng người Việt di cư khác nhau; đồng thời khám phá dấu ấn mà tường thuật vi-lịch sử này đã để lại trong kí ức tập thể. Thông qua các phương pháp kể chuyện và cách tiếp cận hình ảnh khác nhau, bộ tác phẩm của Vicky xem xét quá trình chuyển giao và trao đổi giữa các thể loại kí ức: từ kí ức chính thức và những gì bị loại khỏi chính thống; tới lưu trữ cá nhân và các tường thuật hư cấu. Tìm về một quá khứ gần như bị lãng quên, dự án nhằm thu nạp một cái nhìn rõ ràng hơn về thời kỳ ta đang sống – khi chủ nghĩa dân tộc và quân phiệt ngày càng gia tăng, và hàng trăm ngàn người di cư trên toàn cầu vẫn phải đang cùng chịu cảnh mất mát, biến vị, lạc lối.
Các thành viên năm 2018:
Đối tác tổ chức: Trung tâm Nghệ thuật Đương Đại The Factory, SAM Fund for Arts and Ecology (Quỹ SAM cho Nghệ thuật và Sinh thái)
Giám tuyển cố vấn: Zoe Butt, Agung Hujatnikajennong
Giám tuyển tham gia: Bill Nguyễn, Grace Samboh
Nghệ sĩ tham gia: Vicky Đỗ, Julia Sarisetiati
The Factory chân thành cảm ơn Agung Hujatnikajennong, Natasha Sidharta và Rujak đã hỗ trợ khởi xướng chương trình ‘Pollination’; ngoài ra cũng không quên gửi lời cảm ơn đến Galeria Lorong và Cemeti Institute for Art and Society vì đã hỗ trợ tổ chức chương trình tại Yogyakarta.
