‘Cuộc hôn nhân này’ là dự án vẫn đang tiếp diễn của Võ Thuỷ Tiên, nhằm bóc tách các tầng lớp trong đời sống cá nhân của cô, để qua đó, khám phá những ý niệm về hôn nhân, thiên chức làm mẹ, chuyện riêng tư-gia đình, cũng như tính chất đan xen, chồng chéo của tình yêu và các mối quan hệ. Thông qua lăng kính hướng về quá khứ (đôi khi là tưởng tượng) của chính nghệ sĩ, các chủ đề sáng tác trên – được thị giác hoá qua việc sử dụng và dán ghép, collage hình ảnh hoa quả và đồ vật (một số mang tính biểu tượng cao trong đời sống văn hoá Việt Nam) – lần lượt xuất hiện trên các chất liệu nhiếp ảnh, điêu khắc và hình ảnh động xuyên suốt triển lãm. Ví dụ, hình ảnh trầu cau (một lễ vật mà nhà trai phải biếu tặng nhà gái) được đặt kế bên ảnh chụp trái bưởi, đu đủ và chuối (đại diện cho sự sinh sôi nảy nở). Hay, những nén nhang (là vật tế lễ dùng để kết nối thế giới âm-dương) lại xuất hiện cùng hình ảnh chiếc váy cưới và chén bát (ám chỉ công việc bếp núc-nội trợ, một nghĩa vụ mà – tới ngày nay – hầu hết vẫn do người phụ nữ gánh vác).
Như đời người, hoa trái rồi cũng sẽ nẫu, mục, đồ vật rồi cũng sẽ hư, hại. Được trình hiện ở trạng thái còn tươi mới, chín muồi và vẹn nguyên, những quả trái và đồ vật trở thành biểu tượng của sức sống và sự dồi dào. Để rồi, qua chuỗi hành động vui đùa bóc tách các lớp vỏ, tháo gỡ thành các phần nhỏ lẻ, hay thậm chí đập bể chúng tan tành, rồi lại từ tốn khâu ghép các mảnh vỡ, phần thừa, kiến tạo nên những trật tự-sắp đặt mới, Thuỷ Tiên hình thành bộ tác phẩm đôi khi khêu gợi sự quen thuộc, đôi khi mang đến giác cảm xa lạ. Sự chuyển mình trong bảng sắc màu của cô – từ đỏ máu, hồng lúng liếng, tới xanh lạnh và trắng trung tính – càng ám chỉ những xúc cảm và trạng thái (thường song song tồn tại, mặc dù đôi lúc đối lập nhau) mà mỗi ai cũng đều phải trải nghiệm trong hành trình sống của mình (hoặc với bản thân Thuỷ Tiên, là trong hành trình hôn nhân của riêng cô).
Với hình thù đã bị biến đổi, trạng thái đã bị lai tạp, những quả trái và đồ vật xuất hiện trong sáng tác của Thuỷ Tiên đồng thời cũng phản chiếu tính vô thường của vạn vật, nhắc nhở ta về sự tất yếu của đổi thay. Ngẫm về những không gian cảm xúc mà triển lãm này gợi lên, ta nhận ra: trong nỗ lực hoàn thành những ước nguyện, đôi khi ta phải từ bỏ; để tiến tới hạnh phúc, đôi khi ta phải đối mặt mất mát; và cho một sự vẹn toàn, đôi khi ta phải đành chia li.
‘Cuộc hôn nhân này’ mở màn cho phiên bản 2019 của ‘Materialize’ – chương trình nhằm tạo cơ hội trưng bày cho nghệ sĩ Việt Nam chưa có dịp giới thiệu tác phẩm tới công chúng địa phương. Nghệ sĩ được khuyến khích khám phá và thử nghiệm với các chủ đề và phương tiện vượt ra khỏi lý thuyết và cách thực hành mà từ trước tới nay họ vẫn sử dụng. Chương trình dành cho các nghệ sĩ sinh ra và hiện đang sinh sống tại Việt Nam, có độ tuổi từ 25 trở lên. Thông tin về đợt ứng tuyển kế tiếp cho phiên bản 2020 của ‘Materialize’ sẽ sớm được cập nhật.
*Hình ảnh do nghệ sĩ cung cấp.
